Motor Nedir?
Araç Tekniği konularından olan ilk konumuz Motor Bilgisi hakkında detayları işleyeceğiz. Öncelikle motoru tanımlayalım. Motor, yakıttan aldığı ısı enerjisini veya elektrikten aldığı enerjiyi (elektrikli motorlar) mekanik enerjiye çeviren makinelerdir. Araçlar gücünü motordan alır. Bu nedenle araçların güç kaynağı motorlarıdır. Motorlar kendi içlerine bazı detaylara göre sınıflandırılmaktadır. Genel olarak bu detaylara bakarsak; Yakıt türüne göre, yakıtın yanma yerine göre, zamanlarına göre, soğutma sistemine göre ve yapım özelliklerine göre türlere ayrılmaktadır. Şimdi bu sınıfları tek tek inceleyelim.
Motorların Sınıflandırmaları
Motorları türlerine göre şu şekilde sınıflandırıyoruz;
- Yakıtın Yanma Yerine Göre
- Zamanlarına Göre
- Soğutma Sistemine Göre
- Yakıtlarına Göre
- Yapım Özelliklerine Göre
Şimdi bu sınıflara tek tek detaylı değinelim.
Yakıtın Yanma Yerine Göre Motorlar
Yakıtın yanma yerine göre motorlar içten ve dıştan yanmalı motorlar olarak ikiye ayrılır;
İçten Yanmalı Motorlar
İçten yanmalı motorlar; yakıtı motor içerisindeki yanma odasında yakan ve oluşan ısı enerjisini mekanik enerjiye çeviren motorlara verilen isimdir.
Dıştan Yanmalı Motorlar
Dıştan yanmalı motorlar, yakıtın yanması ile oluşan ısı enerjisiyle sistemin çalışmasını sağlayan sıvıyı ısıtarak buhar enerjisi üreten bir motor türüdür. Buhar makineleri buna örnektir.
Zamanlarına Göre Motorlar
Pistonun silindir içerisinde yapmış olduğu her bir harekete Zaman denir. Buna göre piston her bir hareketinde emme, sıkıştırma, ateşleme ve egzoz işlerini yapmaktadır. Böylelikle Zamanlarına göre motor türleri ikiye ayrılır;
2 Zamanlı Motorlar
- Zamanda Emme ve Sıkıştırma Zamanı
- Zamanda Ateşleme ve Egzoz Zamanı
4 Zamanlı Motorlar
- Zamanda Emme Zamanı
- Zamanda Sıkıştırma Zamanı
- Zamanda Ateşleme Zamanı
- Zamanda Egzoz Zamanı
Soğutma Sistemine Göre Motorlar
Yakıtın yanmasıyla açığa çıkan ısı nedeniyle motoru aşırı ısınmaya karşı korumak için soğutma sistemleri geliştirilmiştir. Bu nedenle motoru soğutmak için iki çeşit soğutma tekniği uygulanır. Bunlar Hava Soğutma ve Su Soğutma sistemleridir. Şimdi bu iki sistemi inceleyelim;
Hava Soğutmalı Motorlar
Motor içerisinde oluşan ısıyı hava sirkülasyonu sayesinde soğutan sistemlerdir.
Su Soğutmalı Motorlar
Kapalı devre su sistemiyle motor içerisinde devir daim ederek motoru soğutan bir soğutma sistemidir.
Yakıtlarına Göre Motorlar
Motoru çalıştırmak için kullanılan yakıt türüne göre de motorlar sınıflara ayrılmaktadır. Genel olarak Elektrikli motor haricindeki motorlar enerji üretmek için Benzin, LPG ya da Dizel yakıta ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle yakıtına göre Benzinli ve Dizel motorlar olarak iki başlık altında bu türlere bakalım;
Benzinli Motorlar
Yakıt olarak Benzin kullanmaktadır. Ayrıca benzinli araçlara LPG yakıt sistemi de bağlanabilmektedir.
Dizel Motorlar
Yakıt olarak Motorin kullanır. Başka bir deyişle yakıtı Mazot olan motorlardır.
Yapım Özelliklerine Göre Motorlar
Yapım şekline göre motorlar kendi aralarında türlere ayrılmaktadır. Genel olarak silindir yapılarının diziliş şekline göre isim alan bu motor türleri şu şekilde isimlendiriliyorlar;
- Sıra Tipi : Silindirlerin yan yana sıralı dizilmesi ile oluşan tip.
- Boksör Tipi : Silindirleri karşılıklı olarak dizilmesi ile oluşan tip.
- V Tipi : Silindirlerin V şekli gibi dizilmesiyle oluşan tipi.
- Yıldız Tipi : Silindirlerin yıldız şeklinde dizilmesiyle oluşan tipi.
Ehliyet Sınavında Motor Soruları Çıkıyor Mu?
Geçmiş yıllardaki sınavları incelersek, Motor sorularının çıktığını görmekteyiz. Bunun yanında Araç Tekniği konusu altında işlediğimiz Motor konusuna ait bir kaç örnek soru aşağıda verilmiştir.
Bunun yanında motorlar konusu ve diğer konularla ile ilgili örnek soruları ve çalışma sorularını Ehliyet Sınavına Hazırlık Soruları bölümümüzde bulabilirsiniz.
Ayrıca daha fazla çıkmış soru için Ehliyet Sınavında Çıkmış Sorular bölümümüze mutlaka bakınız.
Konu Hakkında Örnek Sorular
I. Motorin
II. Benzin
III. L.P.G
Yukarıda verilen yakıtlardan hangileri içten yanmalı motorlarda
kullanılmaktadır?
A) Yalnız I.
B) Yalnız II.
C) I ve III.
D) I, II ve III.
Doğru cevap : D)
Benzinli motorlarda hangi zamanın sonunda buji ateşleme işlemini yapar?
A) İş
B) Sıkıştırma
C) Emme
D) Egzoz
Doğru cevap: B) Sıkıştırma