Hız Kuralları Nelerdir?
Hız nedir ve hız kuralları nelerdir? Genel olarak hız, birim zamanda aracın katettiği yol miktarı hakkında bilgi verir. Genel olarak örneklersek 90 km/saat hızla giden bir araç, 1 saatte 90 km yol katetmiş olur. Ayrıca aracın hızı arttıkça birim zamanda katettiği yol miktarı da artacaktır. Bu nedenle hız arttıkça aracın durma, yani fren mesafesi de artacaktır.
Ayrıca sürücüler araçlarının hızlarını; aracın teknik özelliklerine, cinsine, yük, yol, hava ve trafik durumuna göre ayarlamak zorundadırlar.
Karayollarında araç cinslerine ve bulundukları yol çeşidine göre kanunda belirlenen yasal hız limitleri mevcuttur. Şimdi bu hız limitlerine aşağıdaki tablodan inceleyelim.
Araçların Uyması Gereken Yasal Hız Sınırları
| Araç Cinsi | Yerleşim Yeri İçinde km/s | Yerleşim Yeri Dışında Şehirlerarası Çift Yönlü Karayollarında km/s | Yerleşim Yeri Dışında Bölünmüş Yollarda km/s | Otoyollarda km/s |
|---|---|---|---|---|
| Otomobil (M1), (M1G) | 50 | 90 | 110 | -KGM tarafından işletilen otoyollarda: 130 -Yap-İşlet-Devret(YİD) modeliyle işletilen otoyollarda: 140 |
| Minibüs (M2), | 50 | 80 | 90 | 100 |
| Otobüs (M2-M3) | 50 | 80 | 90 | 100 |
| Kamyonet (N1), N1G) | 50 | 80 | 85 | 95 |
| Panelvan (N1) | 50 | 85 | 100 | 110 |
| Kamyon (N2-N3), Çekici (N2-N3) | 50 | 80 | 85 | 90 |
| Motosiklet (L3) | 50 | 80 | 90 | 100 |
| Motosiklet (L4, L5, L7) | 50 | 70 | 80 | 80 |
| Motorlu bisiklet (L1, L2, L6) | 30 | 45 | 45 | Giremez |
| Motorsuz bisiklet | 30 | 45 | 45 | Giremez |
| Tehlikeli madde taşıyan araçlar (Belgelerinde aksine bir hüküm yoksa) | 30 | 50 | 60 | 70 |
| Özel yük taşıma izin belgesi veya özel izin belgesi ile karayoluna çıkan araçlarda (Belgelerinde aksine bir hüküm yoksa) | 30 | 50 | 50 | 60 |
| Lastik tekerlekli traktörler | 20 | 30 | 40 | Giremez |
| Arızalı bir aracı çeken araçlar | 20 | 20 | 30 | 40 |
| İş makineleri | 20 | 20 | 20 | Yolun yapım, bakım veya işletilmesinden sorumlu kuruluştan izin alınmadan giremez |
Hız sınırlayıcı cihaz bulundurma ve kullanma zorunluluğu olan araçlarda; yol ayrımı yapılmaksızın M2 ve M3 sınıfı otobüs ve minibüslerde hız sınırı ayarlaması 110 km/s, N2 ve N3 sınıfı kamyon ve çekicilerde ise 99 km/s’tir. Bu araçlar şehir içi yollarda ise diğer araçların tabi olduğu azami hız sınırlarına uymak zorundadırlar.
Zorunlu haller dışında şehirlerarası karayolunu kullanan motorlu araçlarda araç cinsi gözetilmeksizin asgari hız sınırı 15 km/s, otoyollarda ise 40 km/s’tir.
Tehlikeli madde taşımaya mahsus olup, boş olarak trafiğe çıkan araçlar yukarıda belirtilen kendi sınıfına giren araçlara ait hızla sürülebilirler.
Römorklu veya yarı römorklu araçlarda (Römork takmış LTT ile tehlikeli madde taşıyan araçlar ve özel yük taşıma izin belgesi veya özel izin belgesi ile karayoluna çıkan araçlar hariç) en çok hız sınırı aynı cins römorksuz araçlara ait en çok hız sınırından saatte 10 km daha düşüktür.
Servis freni bozuk araçları çeken araçlar saatte 15 km.’nin üstünde bir hızla sürülemez.
İçişleri Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığının görüşünü alarak, yerleşim yeri dışındaki şehirlerarası çift yönlü karayolları ile bölünmüş yollarda ve otoyollarda otomobiller için hız sınırını 20 km/s’e kadar artırmaya yetkilidir.
Kaynak : Karayolları Trafik Yönetmeliği
Azami Hız Sınırlarının Aşılabileceği Durumlar
Yönetmelikte yasal sınır olarak belirlenen azami hız sınırlarının mecbur kalınan hallerde aşılabileceği bazı durumlar vardır. Şimdi azami hız sınırlarının aşılabileceği bu durumlar yönetmelikte nasıl tanımlanmış inceleyelim.
Sürücüler aksine bir karar alınıp işaretlenmemişse bu Yönetmeliğin 100 üncü maddesinde belirtilen hız sınırlarını aşmamak zorundadırlar.
Araç sürülürken yapılan hız, radar ve benzeri teknik cihazlarla ölçülebileceği gibi kronometre veya değişik usullerle de ölçülerek tespit edilebilir.
İki yönlü karayolunda geçme sırasında, geçme kuralının mecbur kıldığı şartlar dolayısıyla, bu Yönetmeliğin aynı cins taşıtlar için tayin ettiği hız sınırlarını aşan taşıt sürücülerine 2918 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre işlem yapılmaz.
Çeşitli araç cinslerine göre bu Yönetmeliğin öngörmüş olduğu azami hız sınırlarını, %10 nispetinde aştığı kontroller sırasında tespit edilen sürücülere, Karayolları Trafik Kanununun 51 inci maddesine göre işlem yapılmaz.
Kaynak : Karayolları Trafik Yönetmeliği
Hız Sınırı İhlalleri ve Bu İhlallere Karşı Verilecek Cezalar
Yasal olarak belirlenen hız limitlerinin aşılması durumunda sürücülere ceza işlemi uygulanır. Şimdi bu ceza işlemlerine bir bakalım;
- Azami hız sınırlarını %10 aştığı tespit edilen sürücülere ceza işlemi uygulanmaz.
- Azami hız sınırını %10 – %30 oranında aştığı tespit edilen sürücülere: 952 TL ve 10 ceza puanı (2023 Yılı)
- Azami hız sınırını %30 – %50 oranında aştığı tespit edilen sürücülere: 1.979 TL ve 15 ceza puanı (2023 Yılı)
- Azami hız sınırını %50 ‘den fazla aştığı tespit edilen sürücülere: 4.064 TL ve 15 ceza puanı (2023 Yılı)
(Değişik:18/10/2018-7148/21 md.) Hız sınırlarını yüzde otuzdan fazla aşmak suretiyle ihlalin işlendiği tarihten geriye doğru bir yıl içerisinde bu kuralı beş defa ihlal ettiği tespit edilenlerin sürücü belgeleri bir yıl süre ile geri alınır. Süresi sonunda psiko-teknik değerlendirmeden ve psikiyatri uzmanının muayenesinden geçirilerek sürücü belgesi almasına mâni hâli olmadığı anlaşılanlara bu Kanun kapsamında verilen trafik idari para cezalarının tahsil edilmiş olması şartıyla belgeleri iade edilir.
(Ek:18/10/2018-7148/21 md.) Son ihlalin gerçekleştiği tarihten itibaren geriye doğru beş yıl içinde bu madde kapsamında sürücü belgesi ikinci defa geri alınanların sürücü belgeleri iptal edilir. Belgesi iptal edilenlerin tekrar sürücü belgesi alabilmeleri için; sürücü kurslarına devam etmeleri ve yapılan sınavlarda başarılı olarak motorlu taşıt sürücüsü sertifikası almaları gerekir. Bu kişilerin sürücü kurslarında eğitime başlayabilmeleri için tabi tutulacakları psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesi sonucunda sürücülüğe engel hâli bulunmadığını gösterir belgenin sürücü kursuna ibrazı zorunludur.
Hız sınırlarının aşılıp aşılmadığını, tespit etmekte kullanılan cihazların yerini tespit veya sürücüyü ikaz eden her türlü cihazın imalı, ithali ve araçlarda bulundurulması yasaktır.
Kaynak: Karayolları Trafik Kanunu
Hızın Gerekli Şartlara Uygunluğunu Sağlama
Sürücüler seyir halindeyken araçlarının hızlarını kullandıkları aracın yük ve teknik özelliğine göre, ve ayrıca görüş, yol, hava ve trafik durumuna göre ayarlamak zorundadırlar. Ayrıca sürücülerin seyir halinde diğer bir aracı izlerken az önce değindiğimiz durumları da göz önünde bulundurarak öndeki araçla arasında güvenli bir mesafe bırakmak zorundadırlar. Bu nedenle kol ve grup halinde araç kullananlar önlerinde giden araçları azami hızlarının yarısı kadar metreden az olmayacak mesafeden takip etmek zorundadırlar.
Sürücülerin ayrıca hızını azaltması gereken yerler ise;
- Kavşaklara yaklaşırken,
- Dönemeçlere girerken ve dönemeçli yollarda ilerlerken,
- Tepe üstlerine yaklaşırken,
- Yaya, okul ve hemzemin geçitlerine yaklaşırken,
- Tünellere, dar köprü ve menfezlere yaklaşırken,
- Yapım ve onarım alanlarına girerken hızlarını azaltmak zorundadırlar.
Ayrıca bakınız; Takip Mesafesi
