Kavşaklarda Geçiş Hakkı Kuralları
Kavşaklarda geçiş hakkı kurallarını, kontrollü ve kontrolsüz kavşaklar olarak iki başlık altında inceleyeceğiz. Öncelikle kontrollü kavşak neydi hatırlayalım; Trafik zabıtası, trafik işaret levhası veya ışıklı işaret cihazları ile yönetilen kavşaklar kontrollü kavşaklardır. Ancak Trafik zabıtası, trafik işaret levhası veya ışıklı işaret cihazları bulunmayan kavşaklar ise kontrolsüz kavşaklardır.
Ayrıca kavşağa yaklaşan araç sürücüleri, kavşaktaki durum ve şartlara uyacak şekilde yavaşlamalı, dikkatli olmalı ve geçiş hakkı olan araçların öncelikli geçmesine imkan vermek zorundadırlar.
Kontrollü Kavşaklarda Kurallar
Kavşağa yaklaşan sürücüler sırasıyla;
- Trafik görevlilerinin vereceği işaretlere,
- Trafik ışıklı işaretlerine,
- Trafik işaret levhalarına,
- Yol çizgileri ve yatay işaretlemelere,
göre hareket etmek zorundadırlar.
Kavşakta geçiş üstünlüğüne sahip araç varsa öncelikli olarak geçmesine imkan verilmelidir.
Kontrolsüz Kavşaklarda Kurallar
Kontrolsüz kavşaklarda geçiş hakkı kuralları aşağıdaki şekilde uygulanmaktadır;
Trafik zabıtası veya trafik işaret levhası veya ışıklı işaret cihazları bulunmayan kavşaklarda;
1) Sürücüler geçiş üstünlüğüne sahip araçlara geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
Şekildeki kavşakta ilk geçiş hakkı, geçiş üstünlüğü olan Ambulans a aittir.
2) Sürücüler doğru geçmekte olan tramvaylara geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
3) Tramvay hattı bulunan karayoluna çıkan sürücüler bu yoldan gelen araçlara geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
Şekildeki kavşakta ilk geçiş hakkı tramvaya aittir. Ardından tramvay hattının bulunduğu yolda olan 2 numaralı araç geçişini yapar ve en son 3 numaralı araç geçişini tamamlar.
4) Bölünmüş yola çıkan araç sürücüleri, bölünmüş yoldan gelen araçlara geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
Şekildeki kavşakta ilk geçiş hakkı bölünmüş yoldan gelen 1 numaralı araca aittir. Ardından 2 numaralı araç geçişini tamamlar.
5) Tali yoldan ana yola çıkan araç sürücüleri, ana yoldan gelen araçlara geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
Şekildeki kavşakta ilk geçiş hakkı ana yoldan gelen 1 numaralı araca aittir. Ardından tali yolda olan 2 numaralı araç geçişini tamamlar.
6) Dönel kavşağa gelen sürücüler, dönel kavşak içindeki araçlara geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
Şekildeki kavşakta ilk geçiş hakkı dönel kavşak içinde olan 1 numaralı araca aittir. Ardından 2 numaralı araç kavşağa girerek geçişini tamamlar.
7) Bir iz veya mülkten çıkan araç sürücüleri, karayolundan gelen araçlara geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
Şekilde ilk geçiş hakkı karayolundan gelen 1 numaralı araca aittir. Ardından 2 numaralı araç yola çıkış yapabilir.
8) Dönüş yapan araç sürücüleri, doğru geçmekte olan araçlara geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
Şekilde ilk geçiş hakkı doğru geçmekte olan 1 numaralı araca aittir. Ardından 2 numaralı araç dönüşünü tamamlar.
Kavşak kollarının trafik yoğunluğu bakımından farklı oldukları işaretlerle belirlenmemiş ise;
1) Motorsuz araç sürücüleri, motorlu araçlara geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
Şekilde ilk geçiş hakkı motorlu taşıt olan 1 numaralı araca aittir. Ardından 2 numaralı motorsuz taşıt geçiş yapabilir.
2) Lastik tekerlekli traktör sürücüleri ile iş makinesi sürücüleri, diğer motorlu araçlara geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
Şekilde ilk geçiş hakkı 1 numaralı araca aittir. Ardından 2 numaralı Lastik Tekerlekli Traktör geçiş yapabilir.
3) Motorlu araçlardan soldaki, sağdan gelen motorlu araçlara geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
Şekilde ilk geçiş hakkı 2 numaralı aracın sağında olan ve sağı boş olan 1 numaralı araca aittir. Ardından 2 numaralı araç geçişini yapar.
4) Kavşaklardan dönüş yapacak olan sürücülerin, kurallara uygun olarak geçiş yapan yayalara ve eğer varsa bisiklet yolundaki bisikletlilere geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
5) Kavşağa gelen sürücülerin kavşak giriş ve çıkışlarından kurallara uygun bir şekilde karşıya geçen veya geçmek üzere olan yayalara geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
Işıklı trafik işaretleri izin verse bile trafik akımı, kendisini kavşak içinde durmaya zorlayacak veya diğer doğrultudaki trafiğin geçişine engel olacak ise, sürücülerin kavşağa girmeleri yasaktır.
Görevli kişi veya ışıklı trafik işareti ile yönetilen kavşaklarda, sürücüler kavşağı en kısa zamanda geçmek zorundadırlar. Sürücülerin gereksiz olarak yavaşlamaları, durmaları, araçtan inmeleri, yolcu indirmeleri ve bindirmeleri veya araçlarının motorlarını durdurmaları yasaktır.
Aksine bir trafik işareti olmadıkça, bütün kavşaklarda araçlar, ray üzerinde hareket eden taşıtlara geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
Kaynak: Karayolları Trafik Yönetmeliği
Geçiş Üstünlüğü
Belirli araç sürücülerinin görev halindeyken can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlamalarına veya yasaklarına bağlı olmama durumuna geçiş üstünlüğü denir.
Örnek vermek gerekirse, görev halinde olan bir ambulansın sürücüsü can ve mal güvenliğini tehlikeye atmadan geçiş üstünlüğü hakkını kullanarak trafik yasaklarına uymayabilir.
Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar öncelik sırasıyla şunlardır:
Kaynak: Karayolları Trafik Kanunu
- Cankurtaran araçları, yaralı veya acil hasta taşıyan araçlar,
- İtfaiye araçları, orman yangınlarıyla mücadele eden araçlar,
- Hükümlü veya sanığı takip eden veya emniyet ve asayişi korumak için acele olay yerine giden zabıta araçları,
- Bir trafik suçu işleyerek kaçan aracı takip eden veya trafik güvenliğini koruma veya trafik kazasına el koyma amacıyla olay veya kaza yerine gitmekte olan görevlilere ait araçlar,
- Afet ve acil durum hâllerinde afet ve acil durum hizmetlerinde görevli bulunan araçlar,
- Devletin yasama, yürütme ve yargı organlarının üst makamlarına ait ekli (1) sayılı listede gösterilen araçlar,
- Görev ve hizmet gerekleri veya güvenlik nedenleriyle geçiş üstünlüğüne sahip olduğu yönetmelikte belirlenen araçlar,
Yukarıda listelenen araçlar görev halindeyken geçiş üstünlüğü hakkına sahiptir. Bundan dolayı bu araçlar trafik kısıtlama ve yasaklarına bağlı değiller. Ayrıca yukarıda belirtilen araçlar birbirleriyle karşılaşma hallerinde, birbirlerine karşı olan geçiş üstünlükleri yukarıdaki yazılış sırasına göredir. Ayrıca zorunlu haller dışında geçiş üstünlüğünü kullanmak yasaktır.
Geçiş üstünlüğü bulunan bir aracın duyulur veya görülür bir işaretini alan araç sürücüleri;
- Geçiş üstünlüğüne sahip araçların kolayca ilerlemelerini sağlamak amacıyla taşıt yolu üzerinde yer açmaları,
- Gerekli ise durmaları,
- Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar tarafından tamamen geçilinceye kadar beklemeleri zorunludur.
Ayrıca bir kavşakta iken böyle bir işaret alan araç sürücüleri;
- Derhal kavşağı boşaltmalı,
- Gerekli ise emniyetli bir mesafe uzaklaşarak geçişe engel olmayacak şekilde durmaları,
- Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar tamamen geçene kadar beklemeleri zorunludur.
Kavşaklarda Geçiş Hakkı ile İlgili Sorular
Şekildeki kavşakta geçiş hakkı sıralaması nasıl olmalıdır?
A) 3 – 1 – 2
B) 3 – 2 – 1
C) 2 – 1 – 3
D)1 – 2 – 3
Cevap: A) 3 – 1 – 2
Şekildeki kavşakta geçiş hakkı sıralaması nasıl olmalıdır?
A) 3 – 2 – 1
B) 3 – 1 – 2
C) 1 – 2 – 3
D) 2 – 1 – 3
Cevap: B) 3 – 1 – 2
